ŞAMANİZM NEDİR?
Tarih öncesi çağlardan günümüze kadar bazı değişiklikler geçirerek varlığını sürdürmekte olan, çeşitli ritüellerden meydana gelen, genellikle konar – göçer yaşam tarzını benimsemiş olan milletler tarafından kabul gören ve özellikle de Asya kıtasının büyük bir bölümünde yayılım gösteren tek tanrılı inanç sistemine Şamanizm denir.
Şamanizm inancının başlıca özellikleri şunlardır:
Dünya’nın yer, gök ve yer altı olmak üzere üç bölümden oluştuğu görüşü savunulur.İyi ruhlar Ülgen olarak adlandırılırken, kötü ruhlar ise Erlik olarak adlandırılır. Erlik adı verilen kötü ruhların yer altında yaşadığı ve bu ruhlardan korunmak için kişilerin yer ile gök arasında bir denge kurması gerektiğine inanılır.Yerde ve gökte meydana gelen iyi nitelikteki olayların iyi ruhlar aracılığıyla meydana geldiği düşünülmekteyken; hastalık, ölüm, deprem, sel ve yangın gibi kötü nitelikteki olayların ise kötü ruhlar aracılığıyla meydana geldiği düşünülmektedir.
ŞAMANİZM NEDİR?
Yerde ve gökte huzurun sağlanabilmesi için iyi ruhlarla etkileşim kurulması, kötü ruhların ise derhal uzaklaştırılması gerektiği savunulur. Bu durum ritüellerin gerçekleştirilmesinin temel nedeni olarak değerlendirilebilir.Bunlara ek olarak canlı ve cansız bütün varlıkların gözlerinin olduğu ve bu gözlerin diğer bireylerin ruhlarına zarar verebileceğine inanılır. Bundan dolayı bu inancı benimsemiş olan bireyler genellikle akşam vakitlerinde aynaya ve suya bakmamayı tercih ederler.
Şamanizm’e inanan bireylerin her biri Şamanist olarak adlandırılır. Şamanistler tarafından gerçekleştirilen ayinlerde yönetici durumunda olan kişiler ise Şaman olarak adlandırılır.Doğaüstü varlıkları görebilme yetisine sahip olmak, sinirli bir yapıda olmak ve yalnız kalmaktan hoşlanmak Şamanların ortak özellikleri arasında yer almaktadır ve bu özellikler sonradan kazanılmamış olup doğdukları andan itibaren kendi karakterlerinde var olan özelliklerdir. Bu bilgiden de anlaşılabileceği üzere Şamanlık doğuştandır ve Şaman olmayan bir bireyin sonradan bu statüye ulaşabilmesi mümkün değildir.
Şamanistlik ise doğuştan olmamakla birlikte ritüelleri uygun bir biçimde yerine getiren, çeşitli ayinler aracılığıyla olgunlaşan ve ruhlarını iyiliğe yönelten bütün bireyler Şamanist olabilmektedir.Günümüzde de yaygın olarak kabul gören fakat aslında temeli Şamanizm inancına dayanan bazı durumlar mevcuttur. İyi dilekler tutup ardından bir yere bez parçası bağlamak ya da nazar değmemesi amacıyla tahtaya vurma davranışı bu durumlara verilebilecek en tipik örnekler arasında yer alır.
ŞAMANİZM NEDİR?
Şamanizm inancında yer alan ritüeller yaşanılan coğrafya ve sosyolojik yapı gibi unsurlara bağlı olarak bazı farklılıklar gösterebilmektedir fakat çember ritüeli ve cenaze ritüeli kesinleşmiş ritüellerdir ve bölgeden bölgeye ya da toplumdan topluma değişiklik göstermemektedir. Çember ritüelinde Şamanistler, Şamanın çevresinde bir çember oluşturacak biçimde dizilerek ateş yakarlar. Şaman ise bu esnada gözlerini kapatarak davul çalmaya başlar ve kısa bir süre sonra ateşin bulunduğu yere doğru tükürmeye başlar. Tükürme faaliyeti sayesinde kötü ruhlar uzaklaştırılmış olup iyi ruhlarla iletişim kurma olanağı sağlanır. Ritüel gerçekleştirilirken Şamanın bilinci açık değildir ve ritüelin tamamlanmasıyla birlikte bilinci normal düzeye ulaşır. Bu nedenle Şamanlar çember ritüeli esnasında yaşananları hatırlamazlar. Ayrıca çember ritüelinden de anlaşılabileceği üzere Şamanların ruhlar ile bireyler arasında aracı olarak görev yaptıkları da söylenebilir.
Bir diğer ritüel olan cenaze ritüeli hakkında kısaca bilgi vermek gerekirse; Şamanizm inancında da tıpkı birçok din ve inanç sisteminde olduğu gibi ölümün bedenen gerçekleştiği fakat ruhun dünya dışındaki bir alemde varlığını sonsuza kadar devam ettireceğine inanılmaktadır. Ancak Şamanizm’e göre bedenen ölümü gerçekleşen bireylerden bazılarının ruhları başka bir aleme gitmek yerine dünyaya dönmek isteyebilir. Bu durumu önleyebilmek için ölen kişiler tabuta konulduktan sonra çeşitli yerlerde gezdirilerek kafasının karışması sağlanır. Kafası karışan ruh yolunu kaybederek dünyaya geri dönme imkanı bulamaz ve öteki aleme göç eder. Cenaze ritüeli olarak adlandırılan bu faaliyetin günümüzde de bazı toplumlar tarafından uygulandığı görülmektedir.
